Introductie tot de Oostelijke Rhodopen
Inleiding
Graag nodig ik u uit voor een inspirerende studiereis naar de Oostelijke Rhodopen in Bulgarije met het thema: zelf sturen of inzetten op natuurlijke processen bij begrazing.
Dit thema is van nature verbonden met begrazing, want het is onmogelijk om één van beiden absoluut toe te passen in de praktijk. Hoe maakbaar een ecosysteem ook lijkt, beheerders blijven afhankelijk van natuurlijke processen zoals het produceren van zuurstof door bladgroenkorrels of het opruimen van mest door mestkevers. Kies je voor het inzetten van natuurlijke processen, dan is het onvermijdelijk om vroeg of laat in te grijpen omdat een grens wordt bereikt. Een grens aan het beschikbare voedsel voor de grazers, een grens aan het leefgebied van de grazers of een ethische grens.
Tijdens deze reis leert u meer over de natuurlijke leefomgeving van planten en dieren in de Oostelijke Rhodopen. We gaan op zoek naar het antwoord op de vraag wat de rol van begrazing én het menselijke ingrijpen daarbij is. Daarnaast denken we na over hoe het beste een evenwicht gevonden kan worden tussen zelf sturen en inzetten van natuurlijke processen. De reis sluit af met een evaluatie van de opgedane kennis en de bruikbaarheid daarvan bij ons werk in Nederland en Vlaanderen.
Achtergrondinformatie
Begrazing wordt veelal ingezet om de biodiversiteit in stand te houden. Lijsten met plant- en diersoorten zijn daarbij meestal het doel. Bovendien wordt er veelal vanuit gegaan dat de natuurlijke leefomgeving van deze plant- en diersoorten statisch is en een vast vorm heeft. Ecosystemen zijn echter meer dan een lijst met plant- of diersoorten en van nature veranderen ze voortdurend en onvermijdelijk als gevolg van groei, storm, ziekte, rotting, dood en verval. Hierdoor worden constant unieke omstandigheden gecreëerd en verkeren de meeste gezonde ecosystemen in een toestand van eeuwigdurende beweging. De Oostelijke Rhodopen heeft misschien wel de hoogste biodiversiteit van Europa en wordt al eeuwenlang begraasd.
Introductie van de Oostelijke Rhodopen
In het uiterste zuidoosten van Europa, op de grens met Griekenland en Turkije, liggen de Oostelijke Rhodopen. Hier komen verschillende biogeografische regio’s samen met een grote variëteit aan geologische, geomorfologische en hydrologische eigenschappen. Het landschap is zeer gevarieerd, met bergen, beken, rivieren, meren, moerassen, bossen, weiden afgewisseld met struwelen, akkers, dorpen en steden. Het beheer is kleinschalig en extensief. De landschappen bestaan op hun beurt weer uit de drie habitattypen bos, struikgewas en open grasland met vele geleidelijke overgangen daartussen. Bovendien verschuiven deze habitattypen voortdurend als gevolg van kieming/geboorte, groei/leven en verval/dood.
Wat gaan we doen?
Deze studiereis begint met een kick-off meeting in Nederland. Daarna gaan we acht dagen op reis naar verschillende gebieden in de Oostelijke Rhodopen. Dagelijks trekken we de natuur in om te kijken naar het functioneren van het ecosysteem als geheel en naar de invloed daarvan op het voorkomen van vogels, vlinders, reptielen, orchideeën enzovoort. We formuleren dagelijks standpunt en aan de hand daarvan evalueren we de invloed van begrazing, de rol van de mens, of welke aspecten nog meer een rol spelen. De reis sluit af met een evaluatie van de opgedane kennis en de bruikbaarheid daarvan bij ons werk in Nederland en Vlaanderen.
Voor wie?
Deze studiereis is voor beheerders van natuurgebieden en waterschappen. Het instapniveau ligt op hbo-niveau, maar mbo’ers met een paar jaar werkervaring kunnen prima aansluiten. Werk je al langer met begrazing? Dan leent deze reis zich prima voor intervisie met collega’s. Daarnaast is het leerzame beleving voor projectmedewerkers van gemeenten en provincies, docenten in het hoger (beroeps)onderwijs en adviseurs bij (groene) adviesbureaus. Beleidsmedewerkers hebben er ook profijt van, omdat ze de “taal ́ van de natuurbeheerders” leren spreken en hun dilemma’s leren begrijpen, om zodoende gelijkwaardige gesprekspartners te worden.
Aantal deelnemers
6-10 deelnemers.
Programma
Tijdens de kick-off meeting in Nederland vinden er twee lezingen en een veldbezoek plaats. De eerste lezing gaat over de werking van begrazing en de tweede lezing gaat over de biodiversiteit van de Oostelijke Rhodopen.
Dag 1: Vlucht van Nederland naar Sofia. Kennismaken met onze Bulgaarse gids. In ons busje voor de komende week rijden we in ongeveer 4 uur naar ons eerste hotel in de Oostelijke Rhodopen.
Dag 2: Kennismaken met de Oostelijke Rhodopen. Rondleiding door het ‘Vulture centre’ met een toelichting over de geschiedenis van het werk van de Bulgaarse vogelbescherming in de regio. Bezoek aan een gierenrots en een wandeling door een extensief begraasd gebied.
Dag 3: Wandeling langs de rivieroevers van de Arda waar we vogels van het begraasde landschap observeren. Tevens bekijken we endemische planten en libellen bij een bron.
Dag 4: Vlinderexcursie naar het uiterste noordoosten van de Oostelijke Rhodopen met een bezoek aan een Thracisch graf uit de vierde eeuw voor Christus. ’s Middags bezoeken we een extensief cultuurlandschap aan de oevers van een stuwmeer.
Dag 5 : Verplaatsing naar het tweede hotel met een bezoek aan de stad Krumovgrad gelegen aan de gelijknamige vrij stromende rivier. ’s Middags speuren we naar een, uit Nederland afkomstige kudde, konik-paarden die daar in 2011 is losgelaten.
Dag 6: Bezoek aan een moerasgebied met een reigerkolonie midden in de stad Kardzhali. ‘s Middags maken we de overtocht naar het Studen Kladenets ‘Hunting reserve’. Dit is het ongeveer 7000 hectare groot leefgebied van ongeveer 1500 damherten, die daar in de jaren ’70 geïntroduceerd zijn en waar in 2013 ook wisenten en edelherten losgelaten zijn.
Dag 7: Evaluatie van de opgedane kennis en de bruikbaarheid daarvan bij ons werk in Nederland en Vlaanderen. Terugtocht naar Sofia en een rondleiding door Sofia waarbij we een soort tijdreis door de cultuurhistorie van de Balkan maken.
Dag 8: Terugvlucht naar Nederland.
Actuele data en prijzen
Kijk HIER voor de actuele data en prijzen
Aanmelden en vragen
Wil je je aanmelden? Of is het nog niet alles duidelijk?
Stuur dan een mail naar: [email protected]
